επειδή ένας, που η πολιτεία τον τίμησε και τον έκανε διευθυντή μιας υπηρεσίας της, κι όταν έχει αφυπηρετήσει, του έχει μείνει το κουσούρι και εξακολουθεί να σκέφτεται σα διευθυντής, ακόμα κι αν οι νεότεροι του λένε κάθε μέρα με όλους τους τρόπους ότι τώρα αυτοί κάνουν κουμάντο και αυτός να το βουλώνει και να κοιτάει απλώς, είπα στον εαυτό μου, που αρνούμαι να τον αφήσω πίσω Είσαι που είσαι απείθαρχη, κάτσε κάτω λοιπόν να γράψεις κανά δυο πράγματα εδωνά μόνο για τους φίλους σου, και, αν και λίγο-πολύ ξέρουν πώς σκέφτεσαι, ας τους πεις καθαρά και ξάστερα πέντε κουβέντες να τις σκεφτούν και να τις λογαριάσουν άμα θέλουν.

σήμερα το πρωί λοιπόν, αγαπητοί μου, έλαβα από τη εφορεία αρχαιοτήτων πόλης Θεσσαλονίκης, ως μέλος καταλόγου αποδεκτών κρυφών κοινοποιήσεων, δελτίο τύπου, σύμφωνα με το οποίο η εφορεία αυτή διοργανώνει την Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015 και ώρα 20:00 μεγάλη μουσική εκδήλωση στη Ροτόντα για να σηματοδοτήσει την οριστική απόδοση του μνημείου στο κοινό.

η εκδήλωση αυτή μου ήταν γνωστό από δω και από κει ότι επίκειται ως μεγάλο γεγονός που θα ενσκύψει τις ημέρες των χριστουγέννων, αναμενόμενο πώς και πώς από τους κοσμικούς, θα περιείχε δε επιπλέον και την οριστική απόδοση του μνημείου στην Εκκλησία, με την έμπηξη στην κορυφή του ενός σταυρού.

το «από δω κι από κει» που λέγω δηλώνει τα σους πους κάποιων εργαζομένων στην εφορεία, που εμπρός σε τρίτους διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, μπροστά δε στο δεύτερους δηλώνουν υποταγή και συμμόρφωση του πρώτου εαυτού τους. από τούτους λοιπόν τους δυστυχείς υπαλλήλους πληροφορήθηκα για τον τεχνίτη μετάλλων στον οποίο επεδείχθησαν τα σχέδια του σταυρού, τα οποία, σημειωτέον, σχεδιάστηκαν από υπάλληλο της εφορείας κατόπιν εγκρίσεως του αριστερού μας υπουργείου και του ΚΑΣ βεβαίως, το οποίο ανάλογα με ποιος εκάστοτε το προεδρεύει, ρυθμίζει και τα επίτοκα (τον τοκετό τον κανονίζει ο εκάστοτε μάμμος βάζοντας από κάτω τη βούλα του).

έτσι τα γεγονότα του 1996 (αναφέρθηκα σε παλιότερη ανάρτησή μου σε αυτά, το κείμενο παραθέτω στο τέλος) θεωρήθηκαν monumentum historiae antiquae και, επειδή ο κόσμος πάει πια μόνον μπροστά, ο σταυρός θα ολοκλήρωνε το ναϊκό κόνσεπτ. έλα όμως που ο τεχνίτης λέει ήθελε το κεφάλι του ήσυχο και εζήτησε τα εξής ανήκουστα: για να φαίνεται ο σταυρός, θα είναι βαρύς, επομένως θέλει στατική μελέτη. απαιτεί όμως για να ασχοληθεί επιπλέον και αντικεραυνική προστασία. έτσι, επειδή τίποτε από τα δυο δεν υπάρχει, τη γλύτωσε τελικά το μνημείο. για την ώρα.

το τί θα σημάνει στην πράξη ο σταυρός θα είναι θέμα που θα απασχολήσει στο μέλλον τον επόμενο δεσπότη. ο νυν όλο ναι λέγει ο άνθρωπος, καλός άνθρωπος είναι με τους αρχαιολόγους, μόνον για τη Βενιζέλου δεν ήθελε να βάλει ένα χεράκι όταν τον ξύπνησα εκείνο το απόγευμα για να του ανακοινώσω ότι ο υπουργός είχε υπογράψει απόσπαση και μεταφορά και να του ζητήσω ένα χέρι βοηθείας. θα είναι θέμα και του επόμενου διευθυντή βεβαίως, που αναλόγως με τον δυναμικό του ή μη χαρακτήρα και των άνωθεν παρεμβάσεων που θα δεχθεί, θα πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα σε παγκόσμιους γάμους, βαφτίσια και πολέμους.

άλλο όμως να πληροφορείσαι από άλλους και άλλο να διαβάζεις με τα μάτια σου. απλή μόνον ανάγνωση του δελτίου τύπου μου έφερε εικόνα της εφορείας προσωποποιημένης να πυροβολεί τα πόδια της. έτσι, η περάτωση των έργων συντήρησης, αναστήλωσης και ανάδειξης της Ροτόντας, …..η σχολαστική μελέτη τεκμηρίωσης, ….οι απαραίτητες ενέργειες και επεμβάσεις… δίνοντας τις τελευταίες αναγκαίες λύσεις που έγιναν με χρηματοδότηση μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού… η ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου ….. ολοκληρώνει την ανάδειξη του ευρύτερου αρχαιολογικού άξονα στο κέντρο της πόλης….. και τα λοιπά μεγάλα λόγια του δελτίου τύπου ικανοποιούν το κοινό αίσθημα («επιτέλους !!!») και χαίρονται οι πολιτικοί, δημοτικοί και εκκλησιαστικοί άρχοντες. όμως παράλληλα δηλώνουν ξεκάθαρα ότι όλες οι δουλειές που ήταν να γίνουν στο μνημείο έγιναν και Τέλος. το μνημείο δεν χρειάζεται τίποτε πια.

με τον τρόπο αυτό κλείνει οριστικά κάθε δυνατότητα επιδίωξης χρηματοδότησης από την ευρωπαϊκή ένωση. ο ανταποδοτικός χαρακτήρας των συγχρηματοδοτούμενων έργων εν προκειμένω εκλείπει, αφού το μνημείο αποδίδεται οριστικά στον κόσμο, και το βάρος χρηματοδότησης οποιασδήποτε μελλοντικής ενέργειας μεταφέρεται εξ ολοκλήρου στο εκάστοτε υπουργείο πολιτισμού και την εκάστοτε πολιτική του ηγεσία. που τρέχεις δηλαδή σκυλίσια από πίσω τους να πάρεις οχτώ χιλιάρικα που δεν σου φτάνουν ούτε για καλημέρα και ξανατρέχεις και ξανατρέχεις ….

και ενώ τόσα χρόνια η Ροτόντα συντηρήθηκε και δουλεύτηκε με συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και με εκατομμύρια, τώρα της βάζουν μία θεαματική τελεία. τώρα, την πιο λάθος ώρα, τώρα που η Ελλάδα δεν έχει μία, τώρα που ξεκινά το νέο ΕΣΠΑ, με μόνο ώριμο έργο προϋπολογισμού 650.000 ευρώ τη Ροτόντα (πολλά ώριμα για την περιφέρεια και άλλα στην πόλη δρομολογημένα για ωρίμανση, αλλά ώριμο για την ώρα μόνον αυτό). είναι το έργο που περιείχε όλα αυτά, που επιχειρείται να γίνουν τώρα και επιδεικνύονται με τρόπο θριαμβικό, και πολλά άλλα (εκτός σταυρού βεβαίως διότι όποιος δεν άκουσε δράκου φωνή, δράμει να την ακούσει), που το μνημείο έχει ανάγκη, που θα εκτελούνταν με αυτεπιστασία και δεν θα ήταν εργολαβικά κατορθώματα και θα έδιναν ψωμί σε πολλές οικογένειες. είναι το ώριμο έργο που διασπάστηκε χάριν μίας γιορτής που η αποτυχία της έμπηξης του σταυρού την καθιστά κοσμικά χριστουγεννιάτικη.

καλά χριστούγεννα λοιπόν αγαπημένοι μου!

15 Δεκεμβρίου 2015, ανάρτηση στο facebook

να υποθέσω εύλογα ότι η υπουργική απόφαση της 15ης Ιουνίου του 2012 με την οποία εγκρίθηκε η «μελέτη αποκατάστασης των συνθηκών επισκεψιμότητας του μνημείου και απόδοσης χρήσεων στο εσωτερικό και τον άμεσο περιβάλλοντα χώρο του» (https://diavgeia.gov.gr/doc/%CE%924%CE%9B%CE%A4%CE%93-4%CE%9C%CE%92?inline=true) δεν θα υλοποιηθεί.

το έργο αυτό, προϋπολογισμού περ. 650.000€ (θυμάμαι πρόχειρα γιατί έχω αποσύρει το αρχείο μου από την καθημερινότητά μου) προέβλεπε αποκατάσταση φθορών από την υγρασία, εσωτερικό φωτισμό για την ανάδειξη του ψηφιδωτού διακόσμου, του οποίου φωτισμού είχε κατατεθεί και η μελέτη, πλήρη τεχνολογικό εξοπλισμό παρατήρησης από τους επισκέπτες και προσέγγισης από τους τεχνικούς των ψηφιδωτών, συντήρηση της τοιχογραφίας του Ρόσσι που συμπληρώνει το 1/8 της παράστασης του τρούλλου που είχε καταστραφεί κατά την αρχαιότητα, συμπλήρωση συντήρησης ψηφιδωτού, περιποίηση του κήπου και εκπαιδευτικά προγράμματα και μία αρχαιολογική έκθεση μέσα στο μνημείο, κάτω από τα τόξα, με αντικείμενα, που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφικές έρευνες του Hebrard και μετέπειτα έως τις μέρες μας, και με τμήμα του αρχικού άμβωνος και σύνδεση του εκθέματος με τα μέρη του άμβωνος που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινουπόλεως. ο σκοπός της έκθεσης, πέρα από την έκθεση των ευρημάτων των ανασκαφών με έμφαση στον ξενιτεμένο μας στην Κωνσταντινούπολη υπέροχο άμβωνα, ήταν να αποτρέψει την «άλωση» της Ροτόντας από τον υλικοτεχνικό εξοπλισμό της Εκκλησίας και να μεθοδεύσει σταδιακά και ήπια τον προσπορισμό εσόδων στο μέλλον από εισιτήρια.

πολλοί μεγάλοι σαν και μένα θα θυμάστε τη «σφαγή του πιάνου», μετά από την οποία η Ροτόντα μετετράπη σε εκκλησία. αναφέρομαι στα άγρια επεισόδια μέσα και έξω από τη Ροτόντα το 1996 με αφορμή τη συναυλία που θα έδινε εκεί ο Σάκης Παπαδημητρίου, στο πλαίσιο των πρόδρομων εκδηλώσεων για την υποδοχή της διοργάνωσης «Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης». κάποιος μαχαίρωσε μέσα στην αναμπουμπούλα ένα πιάνο με ουρά. κατά τις δυστυχείς και ντροπιαστικές αυτές ώρες, με πλήρη κάλυψη της τηλεόρασης της Εκκλησίας –σαν τον τηλεοπτικό «Άγνωστο Πόλεμο» μας παρακολουθούσαν οι Θεσσαλονικείς καθισμένοι στους καναπέδες τους-, τα ΜΑΤ περίμεναν απέξω και μέσα μαλλιοτραβιόνταν οι αγιούσες με τους εχθρούς που γεννά το μυαλό τους. εμείς οι αρχαιολόγοι κλειδωμένοι στα κάτω γραφεία και μισητοί όσο ποτέ άλλοτε, γιατί κινούμασταν να καταστρέψουμε τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη μετατρέποντας τη Ροτόντα σε κέντρο μουσουλμανικών μελετών (η φαντασία είναι μεγάλο πράμα τελικά!!), αναμέναμε την επέλαση των βαρβάρων και ετοιμάζαμε την επιστολή-αίτηση συμπαράστασης για τον ΣΕΑ (οι συνάδελφοι μου υπαγόρευαν θυμάμαι και γω έγραφα στον υπολογιστή).

αποτέλεσμα της ..ειρήνης που επετεύχθη κατόπιν, ήταν να εμπηχθεί εγκαίνιο στη Ροτόντα και αυτή να μετατραπεί μετά από κάτι αιώνες σε ναό. με πολύ αγώνα κατόπιν ο Χ.Μπακιρτζής κατάφερε να πείσει Εκκλησία και Κράτος να περιορισθούν αριθμητικά οι λειτουργίες, ώστε να γλυτώσει το μνημείο από την εκκλησιαστική καλαισθησία, τους γάμους και τα βαφτίσια. αντιλαμβάνεστε με 600.000 επισκέπτες το χρόνο τι αγώνας χρειάστηκε για τούτο.

ας γίνει το έργο και κομματιαστά, δεν πειράζει, αρκεί να γίνει. άλλωστε η συντήρηση των μνημείων, ιδίως ορισμένων με το Μ κεφαλαίο, είναι και πρέπει να είναι διαρκής και κοστοβόρα, και όλο και νέες ανάγκες προκύπτουν.

την προετοιμασία αυτής της μελέτης τη θυμάμαι πάντα με χαμόγελο. συνεργάστηκαν αρχαιολόγοι, μηχανικοί, συντηρητές, ομοφρονούντες και αντιφρονούντες μεταξύ τους, να δεις τι ωραία που τα κάναν όλα, βάλανε στο τέλος κάτω από τη δουλειά του ο καθένας την υπογραφή του και ήταν όλοι ευτυχείς και περήφανοι.

δευτέρα 19 οκτωβρίου 2015, ανάρτηση στο facebook