αφορμή για το σύντομο αυτοβιογραφικό αυτό κείμενο υπήρξε η ανακοίνωση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών της 23ης δεκεμβρίου 2022 και οι αντιδράσεις που μαίνονται. παραθέτω εδώ την εισαγωγική πρόταση της ανακοίνωσης, από φόβο ότι το λινκ μπορεί να μην ισχύει κάποια στιγμή: Με πραγματική έκπληξη και τεράστια αγανάκτηση, πληροφορηθήκαμε για την – με υπογραφή της ΠτΔ, Κατερίνας Σακελλαροπούλου – έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος 85 με ημερομηνία 17/12, σύμφωνα με το οποίο ΟΛΟΙ ΑΝΕΞΑΙΡΕΤΩΣ οι απόφοιτοι των «ανώτερων» δραματικών σχολών & σχολών χορού και κινηματογράφου κατατάσσονται στην κατηγορία εργαζομένων ΔΕ. (βλ.εδώ)

κάθε παρένθεση και μεγάλη ιστορία, πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που γράφεται..

Τσιμισκή 96 σήμερα, στη γωνία με τη Χρυσοστόμου Σμύρνης, στον τέταρτο όροφο, πάνω από τη μπουτίκ Carnaby (τότε) και απέναντι από τον Γκιγκιλίνη (στη γωνία με Τσιμισκή, που φωτίζονταν με φώτα ημέρας και είχε άπειρο κόσμο τα βράδια). εκεί στο γωνιακό διαμέρισμα (στην προεξοχή που στεγάζεται με τον τρούλο), ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ´70 η Δραματική Σχολή του Χριστόφορου Μάλαμα.

η μάνα μου (λίγο πιο πάνω από τα 40 ήτανε), κρατούσε την επιχείρηση και ζούσε όλη τη μέρα στο μαγαζί του μπαμπά μου (εξ ανάγκης όντας πια χήρα, όπου στο μεταξύ τα πολλά λεφτά της οικογένειας είχαν ξανεμισθεί στους γιατρούς και στα χρέη που είχαν μαζωχτεί όσον καιρό ήταν άρρωστος). βρωμοκαπάνι το έλεγε το Καπάνι (γιατί ήταν γιομάτο αλητεία έλεγε που την ενοχλούσαν επειδή ήταν χήρα και ήταν και βρώμικο. φορούσε ακόμη τα μαύρα η μάνα μου, εφτά χρόνια τα φόρεσε και τα έβγαλε γιατί την είχα φαγωθεί να το κάνει).

είχε μια φιλενάδα εβραίισσα (δεν τις λέγαμε εβραίες τότε στο σπίτι, ακουγόταν υποτιμητικό, θύμιζε τη μαυρίλα, εβραίισσες τις λέγαμε γιατί τις αγαπούσαμε, ξέραμε πολλές). φιλενάδα λοιπόν που είχε μαγαζί με χαλβάδες και καφέδες στη Βασιλέως Ηρακλείου, στο Μοδιάνο, αριστερά της εισόδου. σαν γυναίκες μαγαζατόρισσες αντάλλασσαν προφανώς τα βάσανά τους και μάλλον η δικιά μου της διηγούνταν μεταξύ άλλων ότι είχε μία κόρη ζόρικη, των καλών και των κακών τεχνών 🙂 (ήμουν μια εξαιρετική μαθήτρια, σε όλα μέσα. ήταν η εποχή που μαζί με τα παιδιά της γειτονιάς περνούσαμε τα βράδια μας ως τα μεσάνυχτα στην εξώθυρα της αυλής μας).

η κυρία αυτή (ήξερα το μικρό της όνομα, δεν το θυμάμαι πια, την έβλεπα κιόλας πίσω από το αλεστήρι του καφέ που γύριζε με εκείνο το υπόκωφο χρσσς, με τα μαύρα μαλλιά της μαζεμένα πίσω σε διχτάκι. νόμιζα πως μύριζε σαν τα ζεστά σπόρια του καφέ της, που αναδεύονταν στο καβούρντισμα. καλοθρεμμένη σαν και μένα σήμερα ήτανε) είχε ρίξει λοιπόν την ιδέα στη μάνα μου να με πάει στη Δραματική Σχολή του συγγενή της, που είναι θαυμάσιος άνθρωπος της έλεγε. του μίλησε λοιπόν και πήγαμε συστημένες. η μαμά μου μίλησε μαζί του αρκετή ώρα στο άλλο δωμάτιο χωρίς εμένα παρούσα. ήμουν τότε δεκαεφτά και πήγαινα γυμνάσιο.

ο Μάλαμας μάζεψε κατόπιν τα αγόρια και τα είπε κάτι μπροστά μου (μόνον δύο ακόμη κορίτσια φοιτούσαν, τα άλλα όλα ήταν αγόρια, όλοι τους μεγαλύτεροί μου). είπε πως η Δέσποινα θα είναι μαζί μας από δω και μπρος, αλλά να προσέξουν καλά τη συμπεριφορά τους απέναντί μου και να μην ακούσει κάτι που δεν πρέπει, γιατί αλίμονο τους. πολύ ζόρικος είναι ο διευθυντής τους σκέφτηκα.

ναι, τα αγόρια ήταν προσεκτικά. μόνον ένα προσπαθούσε να «εκμεταλλευτεί» λιγάκι τους αυτοσχεδιασμούς, αλλά δεν μου άρεζε έτσι κι αλλιώς. θυμάμαι που φορούσα ένα κατακόκκινο τσόχινο μακρόταλο φουστάνι και χρυσές αλυσίδες στο λαιμό μου, σαν τη φωτογραφία εδώ που είναι από την ίδια εποχή (και αν με θυμάται κανείς από κείνη την παρέα ας μου το πει παρακαλώ).

το σαλόνι του σπιτιού που ήταν η σχολή ήταν χωρισμένο στα δύο. στο μισό καρέκλες και στο άλλο μισό η σκηνή με αυλαία και προβολείς που ζεματούσαν πάνω μας αναμμένοι συνέχεια («για να συνηθίζουμε»). όταν ήσουν επάνω, δεν έβλεπες τους θεατές συμμαθητές σου, που κάπνιζαν αβέρτα και ο καπνός σηκώνονταν ομίχλη μπροστά σου. ούτε έβλεπες ούτε άκουγες κάτι πέρα από τον συμπαίκτη σου και τη φωνή σας.

ο Δάσκαλος δεν ήταν ποτέ εκεί όλη τη βδομάδα. ερχόταν τα σαββατοκύριακα από την Αθήνα και τις νύχτες της Κυριακής τον πηγαίναμε στο αεροδρόμιο. όλη μέρα τα σαββατοκύριακα είμασταν εκεί και τον ακούγαμε ευλαβικά να μας μιλάει. τον θυμάμαι ελάχιστα σαν μορφή να προπορεύεται στο αεροδρόμιο. ήταν κάπου λιγότερο από 40, σήμερα ξέρω ότι ήταν 38, βήμα παρελάσεως, φθαρμένο τζην, τα πόδια του να μπαινοβγαίνουν στα παπούτσια του. πεζογράφος, ποιητής, ηθοποιός και σκηνοθέτης λέει ο Νίκος Πολίτης, δεν ξέραμε πολλά γι αυτόν, μόνο ότι είχε πολλές ασχολίες στην Αθήνα. μας συμβούλευε για τον τρόπο να βλέπουμε τη ζωή μπροστά μας.

και μη δεν έχει ο Κρέοντας τον ένα μου τον αδελφό με ταφή τιμήσει, ενώ άταφο καταφρονά τον άλλον; επέμενε ότι μου πάει, τρόμαξα εγώ (σήμερα θα τρόμαζα περισσότερο) και είχα βαλθεί να το απομνημονεύω (από τη μετάφραση του Γρυπάρη, χειρόγραφο σε χαρτί μου το είχε δώσει). θυμάμαι τον καθηγητή μας της ιστορίας Προβατάκη (τα παιδιά λέγαν ότι είναι δίδυμος και ότι έρχονταν και οι δυο αδελφοί να μας κάνουν μάθημα, πότε ο ένας και πότε ο άλλος). είχα πάθει πλάκα με την περιγραφή της Κλεοπάτρας, που είχε ντυθεί όσο πιο ερωτικά γινόταν για να σαγηνεύσει τους ρωμαίους της (μου είχε φανεί κάπως αστείος τότε στην περιγραφή του. πολύ αργότερα έμαθα τον συνονόματο καθηγητή της Θεολογικής, εκλιπόντα πλέον, και μάλλον ήταν το ίδιο πρόσωπο που κομμάτι αλλοτριωνόταν γιατί άλλαζε περιβάλλον).

έψαξα στο διαδίκτυο, βρήκα μερικές πληροφορίες για τον Χριστόφορο Μάλαμα, του αξίζουν περισσότερες.

από την ιστοσελίδα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος: συγγραφέας του δράματος σε πέντε επισόδεια της ζωής ή της φαντασίας «ο τρελός της Βαβέλ», που. ανέβηκε στην Κεντρική Σκηνή σε 14 παραστάσεις, 09/02/1966 – 01/04/1966, σε σκηνοθεσία Γιώργου Θεοδοσιάδη. Το έργο κέρδισε το πρώτο βραβείο του Διαγωνισμού Συγγραφής Θεατρικού Έργου που προκήρυξε το Κ.Θ.Β.Ε. το 1964. (βλ. εδώ)

από την ιστοσελίδα της Internet Movie Database (IMDb): σκηνοθέτης, παραγωγός και συγγραφέας των Το τραγούδι των αγγέλων, 1974 και Μετεωρόλιθος, 1981, και ηθοποιός στον Ουρανό του Κανελλόπουλου το 1964. (βλ. εδώ)

και από την Ψηφιοθήκη του Α.Π.Θ. το σημαντικότερο τεκμήριο για τον άνθρωπο, ένα άρθρο στη Ραδιοτηλεόραση της 22 Οκτ. 1998, σ. 67, του Νίκου Πολίτη, Χριστόφορος Μάλαμας: ο αδικημένος (βλ. εδώ)

για τη Δραματική Σχολή του Χριστόφορου Μάλαμα δεν βρήκα τίποτε γραμμένο, πουθενά. για Ναούμ σκηνοθέτη, έναν κοντούλη ξανθό τότε, γύρω στα 35 δεν βρήκα επίσης τίποτε. ένας Ψαρράς φοιτούσε εκεί σκηνοθεσία. στη βιογραφία του γνωστού Τάσου Ψαρρά, που η ηλικία του ταιριάζει να ήταν αυτός, αναφέρεται ότι σπούδασε στη Θεσσαλονίκη στη Σχολή Σταυράκου. στη βιογραφία του Μιχάλη Μόσιου, που ήταν εκεί μαζί μας τόσο ζωντανός και μας έκανε να ξεκαρδιζόμαστε από τα γέλια με τα αστεία του, δεν αναφέρεται τίποτε σχετικό. εκει ετοίμασε το πτυχίο του με σκηνή από τα Οργισμένα νιάτα του Όσμπορν.

αυτά τα λίγα. αργότερα με πήρε η μπάλα της ζωής και δεν τα προλάβαινα όλα. τα χρήματα στο σπίτι είχαν λιγοστέψει, προσπαθούσα να τελειώνω με τα γαλλικά μου, είχα αρχίσει να πηγαίνω στο φροντιστήριο του Βασίλη Κωνσταντινίδη για να προετοιμαστώ γιατί πια είχα αποφασίσει να κορέσω τις καλλιτεχνικές μου ανησυχίες σπουδάζοντας αρχαιολογία.

έτσι τη γλίτωσα, έγινα Π.Ε…

να είστε καλά κυρία υπουργέ και κύριε πρώτε που καλύπτετε τον πολιτισμό με τις φτερούγες σας. τον ρημάζετε τόσο καλά! και τόσο μεθοδικά πακεταρισμένο!